Protesty rolników oczami producenta maszyn – Rolmako

Czy Europejski Zielony Ład (EZŁ) i ekoschematy to zło? Biorąc pod uwagę protesty w całej Europie można by odnieść takie wrażenie. Próby całkowitego upolitycznienia tych działań przykrywają rzeczywiste intencje i potrzeby tych, na których EZŁ wpływa najbardziej. O co więc tak naprawdę walczą rolnicy w Polsce? Aby to dobrze zrozumieć przypomnijmy sobie główne założenia Zielonego Ładu i ekoschematów.

Europejski Zielony Ład

Zielonemu Ładowi przyświeca piękna, a zarazem niezwykle potrzebna idea: brak wpływu przemysłu, w tym rolnictwa, na klimat do 2050 r. Każdy z jego 8 głównych elementów w jakimś stopniu dotyka rolników, jednak przede wszystkim dwie strategie: „Od pola do stołu” oraz na rzecz bioróżnorodności 2030.

„Od pola do stołu” zakłada produkcję zdrowej żywności w przyjazny dla środowiska sposób, np. poprzez ekologiczne lub precyzyjne rolnictwo. Oznacza to zmniejszenie stosowania nawozów o przynajmniej 20% oraz pestycydów o 50% do 2030 r. i naturalną ochronę właściwości gleby, w celu ochrony wody, ziemi i powietrza.

Strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 również chroni środowisko. Zachęca rolników do przeznaczenia 10% użytków rolnych na ugory, strefy buforowe podlegające płodozmianowi, żywopłoty, drzewa nieprodukcyjne, stawy, murki tarasowe, itd. Taka bioróżnorodność miałaby pozytywnie wpływać na warunki klimatyczne np. pochłaniać dwutlenek węgla i zapobiegać erozji wodnej i glebowej.

Ekoschematy i normy warunkujące

Prawie połowa budżetu wspólnej polityki rolnej (WPR) przeznaczona jest na działania na rzecz poprawy klimatu i ochrony środowiska. Właśnie z tej puli nagradza się rolników za realizację planów strategicznych takich jak „Od pola do stołu”. W ten sposób, za pomocą finansowego wsparcia (dotacji) z ekoschematów, Unia Europejska motywuje rolników w państwach członkowskich do wdrażania zielonego ładu.

Jednak aby tę nagrodę otrzymać, należy spełnić wymagania określone w normach dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, czyli tzw. normy GAEC. Jedna z nich, GAEC-8 wymaga zostawienia 4% gruntów ornych na obszary nieprodukcyjne. Mogą to być grunty ugorowane, na których nie stosuje się środków ochrony roślin ani nie prowadzi produkcji rolnej, wypasu ani koszenia w okresie 1 stycznia – 31 lipca.

Przyczyny protestów rolników

Spełnienie tych warunków dla większości polskich gospodarstw rolnych wiąże się z wprowadzeniem niełatwych zmian technologicznych i nie tylko. Oznacza bowiem zastąpienie tradycyjnej uprawy orkowej uprawą bez pługa lub pasową. Wiąże się to z zakupem odpowiednich agregatów umożliwiających ograniczenie przejazdów agrotechnicznych do koniecznego minimum, jak również ciągników mających wystarczająco dużo mocy, aby te maszyny pociągnąć.

Ponadto potrzeba czasu, aby zdobyć odpowiednią wiedzę i umiejętności. Czasu na zmianę potrzebuje również samo pole, ponieważ nie da się w jednym sezonie bezstratnie przejść z uprawy tradycyjnej na uprawę bezorkową. Tego, że wdrożenie uprawy bez pługa nie jest procesem ani łatwym, ani tanim są świadomi nawet producenci sprzętu do uprawy bez pługa, tacy jak Rolmako. M.in. dlatego specjaliści marki wciąż pracują nad maszynami do uprawy uproszczonej i bezorkowej, które będą wymagać jak najmniejszej mocy ciągnika.

W tym m.in. należy się dopatrywać przyczyn niezadowolenia rolników. Idee przyświecające założeniom EZŁ są właściwe. Ochrona i poprawa jakości gleby, powietrza, wody. Bardziej ekologiczne i zdrowe jedzenie przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia paliwa i emisji CO₂. Pragnie tego każdy rolnik. Jednak wymagania, które w związku z tym stawia się przed polskimi plantatorami, wydają się zbyt kosztowne i trudne do spełnienia. Na przykład EZŁ zakłada, że 25% użytków rolnych w UE zostanie przeznaczone na rolnictwo ekologiczne. Przy czym, zgodnie z danymi z GUS z 2021 r., w Polsce zaledwie 3,74% wszystkich użytków rolnych to gospodarstwa ekologiczne. Mimo że to założenie zostało w przypadku naszego kraju złagodzone do 7% użytków rolnych w 2027 r., to i tak jest to ambitne przedsięwzięcie.

Jak pokazują protesty rolnicze w całej Europie, wymagania EZŁ wydają się zbyt rygorystyczne nie tylko dla polskiego rolnika. Podobne zastrzeżenia mają rolnicy m.in. w Belgii, Holandii, Francji, Hiszpanii, a nawet w Niemczech. Źródła podają, że u podstawy protestów leży restrykcyjna polityka środowiskowa i gospodarcza Unii Europejskiej, w tym między innymi:

– wspomniana już norma GAEC-8. Rolnicy wskazują, że przeznaczenie 4% ziemi należących do gospodarstw o powierzchni większej niż 10 ha będzie skutkować spadkiem produkcji i dochodów.

– strategia „Od pola do stołu”. Według rolników jej założenia dotyczące zmniejszenia użycia pestycydów i nawozów sztucznych uniemożliwią utrzymanie produkcje rolnej, a co za tym idzie również żywnościowej na dotychczasowym poziomie,

– złożoność ram regulacyjnych, która sprawia, że europejskie produkty rolne są mniej konkurencyjne w stosunku do produktów z krajów o łagodniejszych regulacjach.

Rolnicy utrzymują, że te założenia łamią zasady wolnego handlu i uzależniają Europę od dostaw produktów rolnych spoza Unii. Nie dziwi więc, że tak bardzo boją się napływu zboża z Ukrainy, który zatwierdziła Komisja Europejska. Nie inaczej jest w Polsce, gdyż taki proceder przyczynia się do zaniżenia cen oferowanych w kraju.

Warto przytoczyć wypowiedź jednego z nich:

“Ukraina jest w stanie wojny i należy ją wspierać, ale doszliśmy do momentu, gdy towary produkowane przez Ukrainę zdemolowały rynki europejskie. To jest coś niesamowitego, oni rozwijają produkcję rolniczą w czasie wojny, a my ją zwijamy w czasie pokoju”.

Według badań CBOS (Centrum Badania Opinii Społecznej) 85% Polaków popiera protesty przeciw niekontrolowanemu napływowi zboża z Ukrainy, a 53% badanych uważa że wydajność rolnictwa jest ważniejsza od ekologii (37%). Tym samym opowiada się przeciw polityce KE i EZŁ.

Oczekiwania rolników

Czego więc oczekują rolnicy? Różne wywiady pozwalają sformułować główne żądania:

• ograniczenie Zielonego Ładu i usunięcie najbardziej szkodliwych zapisów,
• uproszczenia biurokracji,
• zatrzymania w tej chwili i przesunięcie na przyszłość kwestii ugorowania,
• wypracowanie nowego, nie godzącego w rolnika podejścia do współpracy z Ukrainą,
• zwiększenie i przyspieszenie wsparcia finansowego ze strony polskiego rządu i ze strony Komisji Europejskiej.

Komisja Europejska w odpowiedzi na protesty wyraża chęć wprowadzenia zmian. Gotowa jest np. ograniczyć monitoring, kontrole i wymagania w zakresie ochrony klimatu. Rozważa również zmiany w normach GAEC i wykluczenie małych gospodarstw (do 10 ha) z kontroli ich przestrzegania. Zamierza także dać możliwość dokonywania zmian państwom w Planach Strategicznych oraz zwiększenie roli rolnika w łańcuchu produkcji i dostaw żywności.

Rolmako życzy wszystkim swoim potencjalnym Klientom, aby na „zamiarach” się nie skończyło. Bardzo dobrze rozumiemy, że rolnicy są gotowi realizować Zielony Ład tam gdzie to możliwe. Chcą mieć jednak wpływ na założenia, które z jednej strony wydają się przesadzone, a z drugiej tak bardzo zmieniają ich życie. Jako rodzima firma od lat wspieramy dążenia rolników do zwiększenia wydajności upraw w bezpieczny dla środowiska sposób i dalej będziemy to robić.

 

Więcej o Rolmako na FB facebook.com/rolmako oraz na stronie www.rolmako.pl

 

źródło: Rolmako