DLG (Niemieckie Towarzystwo Rolnicze) zaprasza międzynarodową branżę rolniczą na wiodące na świecie targi technologii rolniczej Agritechnica w Hanowerze w dniach 12-18 listopada 2023 r. Z ponad 2600 wystawcami z 53 krajów, Agritechnica prezentuje się po raz pierwszy po pandemii koronawirusa jako targi w formacie stacjonarnym z dużą liczbą wystawców i szeroką ofertą wystawienniczą, jak ostatnio w 2019 roku.
Jednak warunki ramowe dla branży nadal nie są łatwe: Na przykład skutki wojny Rosji w Ukrainie oznaczają również punkt zwrotny dla światowego rolnictwa i wszystkich producentów maszyn rolniczych. I co nie mniej ważne, skutki zmian klimatycznych stają się coraz bardziej odczuwalne, nadchodzące zmiany w polityce rolnej poprzez reformę WPR i Zielony Ład rzucają cień na przyszłość, a sytuacja na rynkach finansowych – hasło „polityka stóp procentowych” – nie ułatwia planowania inwestycji.
Coraz silniejszy wpływ pogody i klimatu
W ostatnich latach liczba ekstremalnych zjawisk pogodowych wzrosła w wielu regionach świata. Ziemia doświadcza obecnie najgorętszego trzymiesięcznego okresu od początku pomiarów, z bezprecedensowymi temperaturami powierzchni morza i wieloma ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Sierpień 2023 r. był o około 1,5°C cieplejszy niż średnia przedindustrialna, a ostatnie dziewięć okresów letnich było najcieplejszymi od czasu rejestrowania danych pogodowych. Pomimo chłodnej fazy deszczowej w lipcu, również lato 2023 r. potwierdziło niestety ocieplenie klimatu. W produkcji rolnej sytuacja ta prowadzi do coraz większej niepewności co do poziomów plonów i jakości produktów rolnych. A działania operacyjne mające na celu dostosowanie się do zmian klimatu, takie jak nawadnianie, zwiększą koszty produkcji w perspektywie długoterminowej.
W całej Europie wiosenna susza również stanowiła ogromne wyzwanie dla produkcji roślinnej. W połowie czerwca 2023 r. zachodni region Morza Śródziemnego został dotknięty suszą jeszcze silniej niż w 2022 r. Wschodni basen Morza Śródziemnego i Włochy dość dobrze poradziły sobie po krytycznym przedwiośniu. Niemniej jednak susza w Europie była gorsza w 2023 i 2022 roku niż w 2021 roku, za wyjątkiem północnej Skandynawii.
W sierpniu 2023 r. po wiosennej suszy nastąpiła poważna zmiana pogody, która utrudniła prace żniwne w Europie. Różne skrajności pogodowe na obszarach wilgotnych i suchych doprowadziły do bardzo różnych skutków dla upraw letnich i ozimych. Ulewne deszcze, burze i gradobicia spowodowały znaczne szkody w północnych Włoszech, Słowenii i Chorwacji.
W przyszłości rolnictwo będzie musiało stawić czoła poważnym wyzwaniom:
- Należy zoptymalizować gospodarkę wodną i na tej podstawie opracować nowe strategie uprawy gleby.
- Hodowla roślin będzie musiała skupić się na nowych metodach uprawy i hodowli.
- Zmiany klimatyczne wymagają dostosowania płodozmianu i bardziej efektywnego wykorzystania środków produkcji.
- Ogólnie rzecz biorąc, będzie rosło zapotrzebowanie na inwestycje związane z adaptacją do zmian klimatu.
Jaka jest sytuacja na rynkach rolnych?
Sytuacja na światowych rynkach rolnych pszenicy charakteryzuje się ograniczoną globalną podażą, mniejszą aktywnością handlową i niższymi niż zwykle stanami magazynowymi. Więcej się zużywa niż produkuje. Spadki produkcji w UE, Chinach i Kanadzie są tylko częściowo kompensowane przez wzrosty w Ukrainie i Kazachstanie. Oznacza to, że zapasy ważnych eksporterów maleją. Wraz z wygaśnięciem Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej, eksport Ukrainy pozostaje na niezmienionym poziomie zaledwie 10,5 mln ton.
Globalny bilans handlowy zbóż jest prawie zrównoważony, chociaż zapasy są nadal dość niskie w porównaniu z poprzednimi latami. Salda z wyłączeniem Chin wykazują niewielką poprawę, ale zapasy pozostają na niskim poziomie. Obecnie nie ma prawie żadnych sygnałów świadczących o obniżce cen.
Cena pszenicy na Matif ponownie spadła po tym, jak ceny były bardzo wysokie z powodu spekulacji i niepewności na początku inwazji Rosji na Ukrainę. Istnieje duża niepewność co do dalszego rozwoju cen – kontraktacja jest zatem dla producentów trudnym do skalkulowania biznesem.
Ceny mleka spadły w 2023 r. z bardzo wysokiego poziomu, indeks cen mleka GDT w sierpniu jest na najniższym poziomie od pięciu lat. Ceny producentów będą podążać za tym trendem, co w końcu będzie miało również wpływ na rynek technologii zielonej paszy.
Obecne zamiary inwestycyjne gospodarstw w Europie
W sierpniu 2023 r. DLG przeprowadziło ankietę wśród ponad 2300 europejskich rolników na temat klimatu biznesowego i ich zamiarów inwestycyjnych w ramach „Short Study Agrifuture Insights”. Gospodarstwa rolne w większości oceniły swoją sytuację jako dobrą ekonomicznie, ale przyszłe otoczenie biznesowe jako raczej przeciętne. W hodowli trzody chlewnej obecna sytuacja biznesowa postrzegana jest jako pozytywna ze względu na wysokie ceny, ale brakuje stabilnych warunków ramowych dla dalszego rozwoju gospodarstw. Ogółem brakuje więc pozytywnych impulsów dla naprawdę dobrego klimatu biznesowego.
W hodowli bydła mlecznego wiele gospodarstw jest obciążonych wysokim zadłużeniem i wyższymi stopami procentowymi po dokonaniu inwestycji poszerzających gospodarstwo. Doprowadziło to do mniejszej płynności w 2023 r. w porównaniu z rokiem poprzednim przy niższych cenach producenta.
W szczególności rolnicy i hodowcy trzody chlewnej widzą największe wyzwania dla swojej działalności w rosnących regulacjach i polityce rolnej. Dla rolników zajmujących się uprawą roli zmiany klimatyczne są postrzegane jako równie duże wyzwanie, podobnie jak wzrost kosztów środków produkcji i gruntów rolnych. W przypadku hodowli zwierząt gospodarskich okazuje się, że przyszły rozwój stóp procentowych będzie miał wpływ na dalsze finansowanie i krótkoterminowe linie kredytowe.
Gdzie pojawią się inwestycje?
Prawie co drugi respondent stwierdził, że chce zainwestować w nowy ciągnik w ciągu najbliższych dwóch lat. W „dołączonej” technologii rolniczej zainteresowanie respondentów dotyczy w szczególności technologii takich jak rolnictwo precyzyjne, automatyzacja itp.
Jakie innowacje są pożądane w uprawie roli?
Temat efektywności energetycznej znajduje się w centrum zainteresowania wszystkich ankietowanych grup, ponieważ koszty energii mają ogromny wpływ na wszystkie kalkulacje. Ponadprzeciętne zainteresowanie innowacjami w technologii aplikacji gnojowicy pokazuje, że również temat ochrony środowiska wymaga więcej innowacji technologicznych.
Technologie Smart oraz Precision Farming cieszą się dużym zainteresowaniem ze względu na rosnące koszty środków produkcji. Pożądane są tu innowacje optymalizujące zużycie środków produkcji. Również ze względu na rosnące regulacje respondenci coraz bardziej chcą skupić się na wydajnym i ukierunkowanym wykorzystaniu środków produkcji i zasobów.
Mechaniczna ochrona roślin w coraz większym stopniu staje się częścią strategii upraw rolnych, zastępując lub uzupełniając chemiczną ochronę roślin. Stały temat interoperacyjności i kompatybilności między maszynami rolniczymi podłączonymi do sieci jest uważana za znacznie ważniejszą przez respondentów z branży doradztwa, badań i przemysłu niż przez praktycznych rolników. Zgodnie z informacjami zwrotnymi uzyskanymi w ankiecie, ci ostatni wydają się być powoli zmęczeni tym tematem, ponieważ potrzeba bardzo dużo czasu, aby wyniki badań zostały w zadowalający sposób wdrożone w praktyce. Nawet dziś wiele rozwiązań działa tylko częściowo; nadal istnieją problemy z agregacją i przetwarzaniem danych. Niemniej jednak „big data” i sztuczna inteligencja są postrzegane jako przyszłe innowacje również dla rolnictwa.
Generalnie respondenci mają nadzieję na bardziej innowacyjne rozwiązania techniczne w obszarach, które są coraz bardziej regulowane, zwłaszcza w zakresie ochrony roślin. Ale respondenci oczekują również bardziej innowacyjnych rozwiązań w zakresie hodowli roślin w celu dostosowania do klimatu i chorób roślin (odporność). Rozwój nowych technologii w dziedzinie nawożenia traktowany jest przez respondentów nieco mniej priorytetowo w porównaniu z powyższymi tematami.
Potrzeba innowacji w zakresie systemów opartych na czujnikach i poprawy zarządzania danymi jest oceniana przez rolników jako mniej ważna niż przez respondentów z dziedziny doradztwa, nauki czy przemysłu. Zgodnie z odpowiedziami, konieczne byłoby więcej szkoleń dla użytkowników, a funkcjonalność często można jeszcze poprawić.
Zainteresowanie nowymi rozwiązaniami w zakresie mechanicznej ochrony roślin jest obecnie forsowane głównie przez polityków, więc również praktycy widzą potrzebę dalszego rozwoju w tej dziedzinie.
Ocena zielonych działań w uprawie roli
W uprawie roli już dziś wdraża się wiele „zielonych działań” w celu efektywnego wykorzystania zasobów i dostosowania się do zmian klimatu. Ponad dwie trzecie respondentów rozszerzyło swój płodozmian, a prawie 20 procent planuje to zrobić. Ponad połowa stosuje już środki mające na celu oszczędzanie oleju napędowego, a kolejne 40 procent planuje to zrobić. Aplikowanie zróżnicowanych ilości środków produkcji na szczególnych częściach pola jest już praktykowane w 38 procentach badanych gospodarstw, a kolejne 40 procent planuje to zrobić. Dla jednej trzeciej temat gospodarki wodnej jest już ważnym tematem w codziennej pracy, a dla 40 procent będzie nim w przyszłości.
Wnioski
Gospodarstwa rolne w Europie już teraz zmagają się ze skutkami zmian klimatycznych lub przygotowują się na nie. Ponad 90 procent z nich planuje zainwestować w nowe technologie w ciągu najbliższych dwóch lat. Próbują również dostosować swoje strategie do rosnących kosztów środków produkcji, efektywnie je wykorzystywać i nadal umożliwiać produktywne rolnictwo.
Targi Agritechnica 2023 kompleksowo podejmują tę tematykę w swoim specjalistycznym programie z tematem przewodnim „Green Productivity”, a dzięki wielu wydarzeniom dyskusyjnym, spotlights, scenom eksperckim i wielu innym, przekaże know-how do praktycznego wykorzystania dla praktyków, a tym samym umożliwi podejmowanie decyzji dostosowanych do potrzeb w zakresie przyszłościowych inwestycji.
źródło: Agritechnica / DLG
