Mechanizacja siewu przyszła znacznie później niż sama technologia obróbki ziemi. Cały czas trwa nieustanny postęp w technice siewu nasion – jednak zawsze jest on podporządkowany danej technologii produkcji. Obecnie poszukiwane są możliwości mieszanych technik siewu wraz z płytką uprawą gleby i jej wymieszaniem z resztkami pożniwnymi. Przedstawiamy rozwiązania techniczne firmy PÖTTINGER.
Ze względu na stale zmieniający się klimat i warunki pogodowe indywidualne wymagania gatunków roślin uprawnych i postęp techniczny metody uprawy stale ewoluują. Dodatkowo Krajowe Plany Strategiczne (KPS) w poszczególnych krajach UE wprowadzają rozwiązania prawne i finansowe wymuszające na producentach rolnych stosowanie praktyk wspierających założenia Zielonego Ładu (Green Deal).
Szczególne znaczenie w produkcji roślinnej mają praktyki związane z szeroko rozumianą konserwacją gleby, wynikające z norm GAEC (dobre praktyki rolnicze), a szerzej, z ekoschematów. W warunkach Polski KPS wymaga od rolników stosowania praktyk w następujących ekoschematach związanych z produkcją roślinną:
I.4.2 Ekoschemat – Rolnictwo węglowe oraz I.4.2 Ekoschemat – Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi. Ma być to realizowane przez tzw. praktyki:
- Uproszczone systemy uprawy;
- Wymieszanie słomy z glebą;
- Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe;
- Zróżnicowana struktura upraw;
- Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji.
Odpowiedzią na te wyzwania jest nie tylko bezpośrednie zainteresowanie ekonomiczne rolników oczekujących wsparcia w formie określonych premii za daną praktykę, ale też konieczność zapewnienia możliwości techniczno-organizacyjnych ich realizacji.
Większości wymagań ekoschematów związanych z uprawą roślin nie da się w prosty sposób zrealizować przy pomocy starych maszyn i technologii produkcji. Potrzebne są nowe rozwiązania, spełniające przy tym kryteria:
- oszczędności kosztów wykonania zabiegu;
- skrócenia okresu agrotechnicznego;
- możliwie wysokiej wydajności jednostkowej przy wykonywaniu zabiegu agrotechnicznego.
Powrót do natury: mieszane techniki siewu
Szczególnym zabiegiem technologicznym w cyklu produkcji roślinnej jest siew nasion. Jest to praktycznie jedyny zabieg agrotechniczny, którego nie da się powtórzyć w cyklu produkcji – pomijając oczywiście przypadki klęskowe. Dlatego siew był od tysięcy lat uznawany za czynność wręcz magiczną, wymagającą szczególnych umiejętności. A w naturze – z nielicznymi wyjątkami – nasiona roślin okrytonasiennych rozsiewają się spontanicznie przy pomocy wiatru.
Człowiek w naturalny sposób naśladował przyrodę i zebrane wcześniej nasiona wysiewał rzutowo na powierzchnię ziemi lub świadomie sadził do ziemi w rzędach lub punktowo nasiona. Zaletą siewu rzutowego jest zapewnienie roślinom swobodnego rozrostu. Siew rzutowy zapewnia również znacznie lepsze przezimowanie dzięki resztkom pożniwnym. Stosowanie siewu rzutowego zapewnia także spadek kosztów poniesionych na uprawę i siew. Obiektywną wadą typowego siewu rzutowego jest występowanie strat nasion, które zjadło ptactwo, czy które nie skiełkowały i nierówne ich wschody. Jednak obecnie w praktykach „Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe” techniki siewu rzutowego znajdują szerokie zastosowanie.
Siew nasion w technologii płużnej mógł być oczywiście rzutowy, jednak czysta i równa powierzchnia pola dawała możliwość efektywnego stosowania rzędowych siewników redlicowych. W praktyce był to precyzyjny siew rzutowy nasion w wyżłobienie w glebie ze względnie poprawnym przykryciem glebą.
Siew rzędowy – w tym w odmianie siewu punktowego – wymaga co prawda bardziej wyrafinowanych rozwiązań technicznych i wyższych nakładów pracy i kosztów, ale zapewnia nasionom optymalne i wyrównane warunki kiełkowania i wzrostu. Po wschodach daje lepsze przewietrzanie łanu oraz ogranicza miejscowe występowanie chwastów i chorób.
O ile w tradycyjnej uprawie płużnej zapewnienie prawidłowych parametrów pracy siewnika rzędowego było relatywnie łatwe, o tyle w technologiach uproszczonych, które stały się wyzwaniem dzisiejszych czasów, owo zapewnienie wymaga szczególnych rozwiązań technicznych.
Są one związane z koniecznością:
- utrzymania niewielkich i porównywalnych głębokości pracy płynnego przepływu strumienia mulczu wzdłuż maszyny;
- stabilnej pracy z możliwie wysoką prędkością roboczą i możliwie z małą wrażliwością na mozaikę glebową i uwilgotnienie gleby.
Siewnik w technologiach uproszczonych praktycznie już nie występuje jako osobna maszyna. Teraz to element kompleksu uprawowo-siewno-nawozowego złożonego w agregat z:
- narzędzi do możliwie płytkiego spulchniania gleby;
- mieszania gleby z pozostałością roślinną po zbiorze rośliny poprzedzającej;
- siewnika pneumatycznego umożliwiającego równoległe lub współbieżne aplikowanie z nasionami nawozów granulowanych, wyposażonego w redlice talerzowe oraz
- narzędzia wyrównujących i ugniatających mulcz.
Prawdziwym wyzwaniem dla konstruktorów takich agregatów uprawowo-siewnych jest stabilizacja pracy. To właściwy nacisk na glebę jednostkowych elementów narzędzi, kopiowanie poprzeczne i podłużne pola – inaczej – niwelacja wpływu nierówności powierzchni oraz zmienności oporu gleby.Wymaga to zastosowania skomplikowanych rozwiązań mechaniczno-hydraulicznych regulacji pracy, przy czym poziom tej komplikacji rośnie wraz ze wzrostem szerokości roboczej i prędkości roboczej.
PÖTTINGER TERRASEM DZ i siew mieszanekTERRASEM w technologiach związanych z ekoschematami węglowymi
Praktyka: Uproszczone systemy uprawy
Uproszczone systemy uprawy wykorzystują tzw. konserwujące metody uprawy gleby. Jeśli chodzi o intensywność uprawy, zajmują one miejsce pomiędzy konwencjonalną metodą przy użyciu pługa i siewem bezpośrednim. W konserwującej metodzie uprawy nie następuje odwracanie gleby, czyli jest to uprawa bezpłużna. Resztki pożniwne pozostają na powierzchni gleby lub na niewielkiej głębokości, dzięki czemu gleba chroniona jest przed erozją i nadmiernym wysuszaniem.
TERRASEM w systemach uproszczonych powierzchniowych uprawy, w technice siewu bezpośredniego w ściernisko lub w mulcz (tzw. zerowa uprawa) zapewnia:
- lepszą strukturę, dzięki utrzymaniu większej zawartości części organicznych;
- niewielkie straty wody glebowej;
- zwiększona aktywność biologiczna mikroorganizmów;
- ograniczenie zamulenia powierzchni gleby;
- lepsze przewietrzanie gleby i jej stabilizację;
- jak najmniejsze spulchnianie gleby i jej wymieszanie, a jednocześnie lokowanie nasion w glebie w strefie optymalnych warunków do kiełkowania i wzrostu. Lokowanie nasion w glebie następuje przy pomocy podwójnych redlic talerzowych z systemem docisku;
- ograniczenie erozji wodnej i wietrznej, także w ramach dobrej kultury rolnej w przypadku gruntów zagrożonych.
Równocześnie przyjęte w TERRASEMIE rozwiązania techniczne niwelują w znacznym stopniu trudności występujące przy siewie w gleby wilgotne i zwięzłe, przy dużych ilościach resztek pożniwnych i słomy. Ze względu na zaburzanie przemiany azotu glebowego w systemach uproszczonych, należy stosować nowoczesne metody nawożenia powierzchniowego, poprzez aplikację nawozów w mulcz, bezpośrednio w pobliżu wysianych nasion. TERRASEM w wersji DZ posiada zintegrowane rozwiązanie aplikacji nawozów granulowanych w czasie siewu z możliwością różnicowania powierzchniowego dawki we współpracy z systemami GPS.
Użycie TERRASEMA w technikach zerowej uprawy zapewnia oszczędność czasu i pracy, oszczędność paliwa, zmniejszone ugniatanie gleby, poprawę różnorodności życia mikroorganicznego gleby, zmniejszone wydzielanie CO2 do atmosfery i jego sekwestrację, a także niższe koszty uprawy w porównaniu do typowej technologii płużnej.
TERRASEM w podsystemie uprawy uproszczonej – uprawa pasowa (strip till)
Uprawa pasowa pozwala na pozostawienie części niewymieszanego z glebą mulczu na powierzchni, co ogranicza parowanie i erozje. Spulchnianie gleby następuje tylko w niezbędnych dla prawidłowego siewu miejscach-pasach, o szerokości kilku kilkunastu cm.
Dzięki temu struktura gleby zachowana w przestrzeniach między rzędami jest nienaruszona, a więc nie następuje uaktywnienia naturalnego zapasu nasion chwastów w tych miejscach, co ogranicza zachwaszczenie wtórne.
Powierzchnia ewaporacji (parowania z wolnej powierzchni) jest jeszcze bardziej ograniczona niż w uprawie zerowej powierzchniowej, co poprawia bilans wodny. Pozostawienie nienaruszonej warstwy masy roślinnej na znacznej części powierzchni pola pomiędzy oczyszczonymi pasami zwalnia jej mineralizację i ogranicza emisję CO2.
Niezależnie od tego uprawa pasowa realizuje wszystkie pozostałe pozytywne oddziaływania właściwe dla typowej uprawy zerowej. Jednak ujawnienie tych zalet wymaga od konstruktorów zapewnienia wyjątkowej precyzji działania poszczególnych elementów agregatu, w szczególności:
- dokładności oczyszczania pasa gleby z mulczu przed redlicami;
- eliminacji zapychania elementów roboczych strumieniem przepływu nienaruszonej pomiędzy pasami masy roślinnej;
- utrzymywania prawidłowego nacisku na elementy robocze w pasie i
- zapewnienie prawidłowego pokrycia nasion i nawozów w pasie.
Wszystkie te warunki spełnia TERRASEM dzięki użyciu falistych talerzy uprawowych WAVE DISC, podwójnych redlic o dużym rozstawie podłużnym oraz systemowi regulacji i utrzymania głębokości, jak również nacisku jednostkowego.
TERRASEM w praktyce: Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe
Siew międzyplonów i wsiewek poplonowych w ramach ekoschematów węglowych, szczególnie w gospodarstwach wysokotowarowych i w połączeniu z zasadami uprawy uproszczonej wymaga zastosowania nowoczesnych rozwiązań technicznych zapewniających pewność technologiczną, krótki czas wykonania zabiegu i powtarzalność uprawy. W klasycznych rozwiązaniach uprawowych siew poplonów jest wykonywany w rolę wstępnie uprawioną pługiem lub innym narzędziem podorywkowym i nawożoną, najczęściej siewnikami rzutowymi, a następnie przykrywa się nasiona kombinacjami narzędzi uprawowych biernych. TERRASEM oferuje wszystkie te czynności za jednym przejazdem, przy zachowaniu zasad technologii uproszczonej. Tą maszyną można wykonać siew poplonów i międzyplonów za jednym przejazdem, zarówno w mulcz i ściernisko, ale też w rolę zaoraną pługiem.
Przygotowanie roli pod siew w mulcz odbywa się tak samo, jak w uprawie uproszczonej elementami biernymi wzruszającymi cienką warstwę gleby. Siew nasion poplonów może odbywać się rzędowo lub rzutowo w systemie siewu czystego albo w kombinacji siewu jednego gatunku nasion z nawozami albo równocześnie dwóch gatunków z nawozami lub bez. W wariancie z siewem rzutowym nasiona i nawozy są rozrzucane pneumatycznie bezpośrednio pod sekcję kół ogumionych, ugniatających mulcz. Dzięki temu są zapewnione wszystkie warunki ekoschematów węglowych właściwych dla typowej uprawy uproszczonej.
Źródło: PÖTTINGER
To też może Cię zainteresować:
