Użytki zielone – Dlaczego warto zadbać o darń i utrzymać ją w dobrej kondycji?

Użytki zielone są kluczowym elementem bazy paszowej gospodarstw, w których hodowane są zwierzęta. Odpowiednia pielęgnacja darni i przygotowanie jej do okresu wegetacyjnego, a następnie dbanie i nawożenie pozwolą na realne zwiększenie efektów w hodowli.

W celu przygotowania podłoża pod odpowiednią uprawę użytków zielonych warto skupić się na 3 elementach: odpowiedniej renowacji, pielęgnacji oraz nawożeniu. Odpowiednio i zawczasu przygotowane użytki zielone są w stanie znacznie zwiększyć wydajność plonów z hektara. Jak pokazuje przykład rodzinnego gospodarstwa Państwa Olejniczaków w Zamysłowie, w okolicach Stęszewa dobra kondycja darni jest bardzo ważna, żeby uzyskać wysoką jakość paszy. „Główną domeną w gospodarstwie Pana Piotra jest hodowla krów” – komentuje Patryk Piontek – „Obecnie posiada on 260 sztuk bydła z czego ponad 100 to krowy dojne” – dodaje.

Produkcja roślinna w gospodarstwie Państwa Olejniczaków jest całkowicie podporządkowana prowadzonej produkcji mleka. Co za tym idzie, efektywne koszenie i zbiór roślin na paszę są priorytetem hodowców. „Staramy się użytki zielone utrzymywać w wysokiej kulturze. Są wapnowane, nawożone obornikiem, wałowane i podsiewane” – przedstawia swoje działania gospodarz.

W przypadku koszenia traw istotne jest zadbanie o to by nie uszkodzić podłoża oraz nie zanieczyścić zbiorów. Kondycja darni oraz brak kretowin to tylko niektóre z czynników, które mogą wpłynąć na jakość zebranej zielonki. Na tym etapie bardzo ważny jest odpowiedni docisk kosiarki do podłoża – w zależności od tego czy powierzchnia jest sucha i twarda, czy może mokra i „lekka”. W maszynach marki CLAAS operatorów wspiera w tym sprawdzony system hydropneumatycznego zawieszenia ACTIVE FLOAT, który dba o to by chronić darń, „(…) dzięki temu trawa nie jest uszkodzona, a kolejny pokos rośnie nam z „zdrowej” trawy” – komentuje ekspert CLAAS.

O samym podłożu warto pamiętać także na etapie przetrząsania zbiorów trawy. W maszynach CLAAS VOLTO ze względu na to, że zęby są zawsze ustawione pod kątem prostym do paszy, mogą się one sprężyście odchylać do tyłu. W porównaniu do systemów konwencjonalnych ma to tę zaletę, że materiał przepływa między wirnikami niemal prostoliniowo. Podczas jego przekazywania powstaje więcej miejsca. To podnosi przepustowość maszyny i umożliwia delikatne traktowanie przetrząsanego materiału.

Renowacja – czyli zwiększanie potencjału

Spośród aktywnych metod renowacji użytków zielonych, to znaczy z wykorzystaniem nasion traw i motylkowatych, wyróżnia się zasiew (tzw. całkowitą renowację darni) oraz podsiew (tzw. częściową renowację darni). Wybór metody renowacyjnej zależy od stopnia degradacji użytku zielonego oraz siedliska.

Sposobem całkowitej renowacji użytków zielonych jest zniszczenie starej darni i zasiew nowej mieszanki. „Najpierw należy zniszczyć starą darń za pomocą orki” – mówi Piontek. Najlepszym terminem dla przeprowadzenia tego typu renowacji jest wiosna. Wyróżnia się dwie metody całkowitej renowacji, a mianowicie pełną uprawę z zastosowaniem orki tradycyjnej oraz siew bezpośredni w obumarłą darń z wykorzystaniem herbicydów nieselektywnych.

Nie zawsze jednak potrzebna jest całkowita renowacja. „Takiego traktowania nie lubią gleby organiczne. Tutaj lepszym rozwiązaniem jest podsiew” – doradza ekspert CLAAS. O powodzeniu podsiewu w dużym stopniu decydują warunki siedliskowe, w których przeprowadza się renowację łąk i pastwisk. Najważniejsze z nich to:

• odpowiednia wilgotność gleby dla wysianych nasion od momentu kiełkowania i okresu początkowego wzrostu siewek do fazy krzewienia,
• odpowiednie ilości niezbędnych składników pokarmowych w glebie,
• wolne przestrzenie z dostateczną ilością światła w celu umożliwienia siewkom prawidłowego wzrostu i rozwoju.

„Ważnym czynnikiem decydującym o wyborze metody renowacji są względy ekonomiczne. W porównaniu do podsiewu, całkowita renowacja, niezależnie od metody zniszczenia starej zdegradowanej darni jest obciążona dużymi kosztami” – komentuje metody Patryk Piontek z CLAAS.

Pielęgnacja – dbamy, aby rosło

Celem pielęgnacji łąk i pastwisk jest stwarzanie jak najlepszych warunków dla wzrostu i rozwoju wartościowych komponentów runa oraz zapobieganie zachwaszczeniu użytków zielonych. Zabiegi pielęgnacyjne należy stosować przez cały okres wegetacji. „Szczególnie ważnym terminem jest wiosna, kiedy dokonuje się wyrównania powierzchni łąk i pastwisk za pomocą włókowania” – dodaje ekspert.

Włókowanie łąk i pastwisk jest także niezbędne ze względu na zanieczyszczenie ziemią runa, która jest przeznaczana do bezpośredniego skarmiania zwierząt lub konserwacji w formie kiszonek bądź sianokiszonek. Innym ważnym zabiegiem wiosennym na łące jest jej wałowanie, celem jego jest usuniecie z gleby zbędnego powietrza oraz dociśniecie darni, do ziemi które umożliwi podsiąkanie wody oraz regeneracje systemów korzeniowych.

Nawożenie – ważna rzecz

Zapewnienie roślinom łąkowym odpowiedniego odżywienia, według zapotrzebowania na składniki pokarmowe w celu produkcji dużej ilości paszy o wysokich walorach jakościowych, ma miejsce głównie w gospodarstwach mlecznych. W pozostałych kierunkach przetwarzania paszy trawiastej w rynkowe surowce zwierzęce nawożenie w użytkowaniu łąk i pastwisk ma najczęściej charakter ograniczony. Użytki zielone naturalne i półnaturalne wykorzystywane w celach paszowych nie są nawożone – „W tym wypadku za nawożenie odpowiada naturalny proces pokarmowy występujący u zwierząt” – informuje Piontek. Przed podjęciem działań związanych z nawożeniem koniecznie jest monitorowanie jej zasobności w podstawowe składniki pokarmowe oraz ocena odczynu gleby. „Ustalenie poziomu nawożenia powinno być poprzedzone analizą gleby na zawartość między innymi fosforu, potasu i magnezu. Jednocześnie warto określić wartość pH gleby, dlatego renowację należy przeprowadzić w warunkach uregulowanego odczynu pH” – komentuje ekspert z firmy CLAAS POLSKA. Alternatywą wobec nawożenia mineralnego są nawozy naturalne, spośród których na szczególną uwagę zasługuje obornik.

Dobra kondycja darni to nie tylko powód do dumy, ale także i realne korzyści związane z produkcją paszy, z jej efektywności oraz korzyści ekonomiczne. Warto przykładać uwagę do każdego z etapów utrzymania jakości siedliska, zwłaszcza że w dobie obecnych warunków atmosferycznych będzie liczyć się każdy litr wody. W suchych warunkach wykorzystanie składników pokarmowych z nawozów jest bardzo ograniczone.

Źródło: CLAAS